Subkliniczna niedoczynność tarczycy – przyczyny i objawy

Niedoczynność tarczycy to zespół objawów, które spowodowane są niedoborem hormonów tarczycy. Konsekwencją tego jest zaburzenie metabolizmu organizmu i powstania obrzęków. W subklinicznej niedoczynności tarczycy nie stwierdza się typowych objawów klinicznych. Mogą jednak wystąpić stany depresyjne, obniżony nastrój. We krwi można zaś stwierdzić wzrost stężenia cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL. 

Tarczyca to gruczoł zbudowany z dwóch połączonych ze sobą płatów. Leży ona na przedniej ścianie tchawicy w obrębie szyi. Płat prawy jest często fizjologicznie większy od lewego. Płaty zbudowane są z płacików, a te z pęcherzyków zbudowanych z tyreocytów, pomiędzy którymi leżą komórki C. Tyreocyty wytwarzają trójjodotyroninę (T3) i tyroksynę (T4) a komórki C – kalcytoninę.

Komórki tarczycy mają zdolność do aktywnego wychwytu jodu z krwi. Synteza hormonów tarczycy przebiega z wykorzystaniem specjalnych enzymów – peroksydaz. Tarczyca wydziela około 20-krotnie więcej tyroksyny niż trójjodotyroniny. To jednak ta druga ma 50-krotnie większą aktywność metaboliczną.

Zobacz również: Powiększona tarczyca – objawy i przyczyny

Hormony tarczycy (T3 i T4) aktywują transportery sodowo-potasowe błon komórkowych, a to prowadzi do zwiększonego wytwarzania ciepła i zużycia tlenu. Pobudzają także wzrost i dojrzewanie komórek, dojrzewanie kośćca i rozkład tłuszczów. Można więc stwierdzić, że hormony te pobudzają metabolizm organizmu. Ponadto hormony tarczycy mają duże znaczenie w procesie mielinizacji włókien nerwowych i wytwarzaniu połączeń między tymi włóknami, czyli synaps. Niedobór hormonów tarczycy może mieć poważne konsekwencje dla organizmu.

Objawy subklinicznej niedoczynności tarczycy

W przypadku subklinicznej niedoczynności tarczycy stężenie hormonów tego gruczołu we krwi jest prawidłowe. Zwiększone jest jednak stężenie tyreotropiny (TSH), czyli hormonu przysadki mózgowej, którego zadaniem jest pobudzanie komórek tarczycy. Taka niedoczynność tarczycy niesie za sobą bardzo duże ryzyko rozwinięcia się w przyszłości jawnej i pełnoobjawowej niedoczynności tarczycy. Szacuje się, że około 5% populacji cierpki na łagodną niedoczynność tarczycy. Choroba ta rozwija się znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn.

Warto zobaczyć: Niedoczynność tarczycy w ciąży – skutki i wpływ na dziecko

Początkowymi objawami, które mogą wskazywać na subkliniczną niedoczynność tarczycy są stany obniżonego nastroju, senność, brak motywacji do pracy i depresja. Stwierdza się także wahania nastrojów i niestabilność emocjonalną. Z czasem mogą wystąpić objawy postępującej choroby. Często stwierdzić można przyrost masy ciała, zmęczenie, obniżona tolerancja na wysiłek fizyczny oraz częste uczucie chłodu. Skóra może stawać się wysuszona, blada i zimna. Obniża się także kondycja włosów, które wypadają i częściej się łamią. Nie bez wpływu pozostaje także układ krążenia. Niewyregulowana niedoczynność tarczycy prowadzi do obniżonej akcji serca, czyli bradykardii. Ponadto tony serca osłuchiwane przez lekarza za pomocą stetoskopu są słabiej słyszalne. 

Rozwijająca się subkliniczna niedoczynność tarczycy może także mieć wpływ na barwę głosu. Staje się on wtedy matowy i ochrypły. Wynika to z pogrubienia strun głosowych w krtani. U kobiet może dochodzić do zaburzenia miesiączkowania. Subkliniczna niedoczynność tarczycy dwukrotnie częściej rozwija się w jawną niedoczynność, gdy we krwi oprócz podwyższonego stężenia TSH stwierdza się także wzrost stężenia przeciwciał anty-TPO.

Czytaj więcej: Nieleczona niedoczynność tarczycy – jakie mogą być konsekwencje?

Subkliniczna niedoczynność tarczycy – leczenie

Leczenie subklinicznej niedoczynności tarczycy należy rozpocząć, gdy stężenie tyreotropiny we krwi jest większe niż 10 mlU/l. Przy wartościach niższych wprowadzanie leczenia stanowi pole dyskusji wśród lekarzy endokrynologów. Podjęcie leczenia przy wartościach niższych jest zależne od objawów klinicznych i wieku chorego. Pacjenci starsi częściej poddawani są leczeniu w takich sytuacjach. Objawami które skłaniają do rozpoczęcia leczenia jest niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca i wole szyjne. U kobiet w ciąży nawet niewielki wzrost TSH stanowi podstawę do rozpoczęcia leczenia subklinicznej niedoczynności tarczycy.

Polecamy: Nadczynność i niedoczynność tarczycy

Postać jawną leczy się za pomocą lewotyroksyny przyjmowanej doustnie. Lekami zawierającymi ten związek jest Eltroxin, Euthyrox N, Letrox i Tirosint Sol. Ten ostatni ma postać płynu, pozostałe zaś kapsułek. Lek przyjmuje się raz na dobę, zazwyczaj na 30-60 minut przed śniadaniem. Dawka lewotyroksyny jest ustalana indywidulanie do pacjenta przez endokrynologa. Docelowa dawka dla dorosłych pacjentów wynosi 1,6-1,7 mikrograma w przeliczeniu na kilogram masy ciała. Terapię rozpoczyna się jednak od niższych dawek, które stopniowo zwiększa się co około 2-4 tygodnie, aż do osiągnięcia dawki docelowej w czasie około trzech miesięcy.

Źródło:

1. Laura Y. Sue, Angela M. Leung (2020) Levothyroxine for the Treatment of Subclinical Hypothyroidism and Cardiovascular Disease
2. Christopher Redford, Bijay Vaidya (2017) Subclinical hypothyroidism: Should we treat?
3. Sofia Macedo Silva, Alexandra Carvalho, Maria Lopes-Pereira, Vera Fernandes (2018) [Subclinical Hypothyroidism on the Elderly]