Nadczynność i niedoczynność tarczycy

Tarczyca jest nieparzystym gruczołem wydzielania wewnętrznego. Zlokalizowana jest w przedniej części szyi, przed tchawicą. Jest ona niezwykle ważnym w organizmie człowieka gruczołem. Zaburzenia czynności tarczycy negatywnie wpływają na zdrowie, samopoczucie oraz ogólną jakość życia. 

Rola tarczycy w organizmie człowieka

Tarczyca odpowiedzialna jest za wydzielanie hormonów: trójjodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Hormony te regulują wiele ważnych procesów w organizmie. Tyroksyna bierze udział w przemianach metabolicznych. Wpływa na prawidłową pracę gruczołów płciowych i układu sercowo-naczyniowego. Tyroksyna bierze także udział w przemianie trójjodotyroniny, która wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, rozwój i wzrost organizmu. Tarczyca kontrolowana jest przez przysadkę mózgową na zasadzie działania sprzężenia zwrotnego. Zaburzenia funkcjonowania tarczycy są ściśle powiązane z zaburzeniami naczyniowymi. 

Polecamy: Nadczynność tarczycy w czasie ciąży

Nadczynność tarczycy

Nadczynność tarczycy(hipertyreoza) jest zespołem objawów klinicznych, który występuje w związku z nadmierną biosyntezą i zbyt dużym uwalnianiem hormonów tarczycy. Prowadzi to do wzrostu stężenia wolnych hormonów tarczycy we krwi krążącej i ich nadmiernego działania metabolicznego w tkankach oraz komórkach. Nadczynność tarczycy dotyczy ok. 2% populacji dorosłych(częściej u kobiet). Ryzyko rozwoju nadczynności tarczycy zależne jest m.in. od wieku, zaopatrzenia organizmu w jod, a także predyspozycji genetycznych. Najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy bywa choroba Gravesa-Basedowa, która jest postacią autoimmunologicznego zapalenia i przebiega z charakterystycznym wytrzeszczem gałek ocznych.

Zobacz także: Nadczynność tarczycy – objawy, przyczyny i leczenie

Inne przyczyny nadczynności tarczycy:

• wole guzkowe nadczynne,
• nadczynny gruczolak,
• gruczolak przysadki produkujący TSH,
• nadczynność tarczycy indukowana jodem
• rodzinna/sporadyczna nieautoimmunologiczna hipertyreoza.

Charakterystyczne objawy nadczynności tarczycy:

• zaburzenia tolerancji ciepła,
• cienkie, łamliwe włosy ze skłonnością do wypadania
• pokrzywka,
• zwiększona potliwość,
• stany podgorączkowe,
• napięcie nerwowe,
• bezzsenność,
• chwiejność emocjonalna,
• kołatanie serca,
• nadmierne pragnienie i łaknienie,
• brak przyrostu masy ciała, chudnięcie,
• częsta biegunka,
• częstomocz,
• zaburzenia miesiączkowania, 
• zaburzenia potencji,
• tachykardia, migotanie przedsionków, nadciśnienie tętnicze,

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy(hipotyreoza) jest zespołem objawów klinicznych, który spowodowany jest zazwyczaj obniżonym wydzielaniem hormonów tarczycy. Jest to jedno z najczęściej występujących zaburzeń tego gruczołu. Dotyczy 5-7% dorosłych kobiet i ok. 1% mężczyzn. Szacuje się że jej utajona postać może występować nawet u 10% populacji ogólnej. Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest autoimmunologiczne zapalenie tarczycy- choroba Hashimoto. Najczęściej występuje u kobiet(stanowią 90% przypadków). Wyróżnia się postać z wolem oraz zanikową. Hashimoto związane jest z zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej- wysokie miano przeciwciał anty-TPO i anty-Tg. 

Czytaj również: Subkliniczna niedoczynność tarczycy – przyczyny i objawy

Inne przyczyny niedoczynności tarczycy:

• stan po usunięciu tarczycy,
• stan po leczeniu jodem radioaktywnym,
• przedawkowanie leków przeciwtarczycowych,

Objawy niedoczynności tarczycy:

• osłabienie sprawności fizycznej i intelektualnej,
• apatia,
• wyczerpanie,
• spowolnienie,
• zobojętnienie,
• depresja,
• zwiększona wrażliwość na zimno,
• wzrost masy ciała,
• zaparcia,
• sucha, szorstka skóra o odcieniu sinawo-żółtawym,
• ochrypły głos,
• bradykardia,
• suche i kruche włosy,
• nadciśnienie tętnicze rozkurczowe,
• zaburzenia cyklu miesiączkowego,
• niepłodność

Bibliografia:

1. Kiernan Hughes, Creswell Eastman (2021) Thyroid disease: Long-term management of hyperthyroidism and hypothyroidism
2. M. J. Mintzer (1992) Hypothyroidism and hyperthyroidism in the elderly